Met volle goesting naar de creatie

liesbeth.segers@koorenstem.be

Na meer dan 3 jaar voorbereiden volgde in december de creatie van Onvoltooid Landschap, een vredesoratorium én meerkorenproject voor concertkoor, driestemmig gemengd koor, jeugdkoor en kinderkoor op tekst van Annelies Verbeke (°1976) en muziek van Maarten Van Ingelgem (°1976) in samenwerking met Koor&Stem. Dirigente Sabine Haenebalcke leidde het geheel artistiek in goede banen. Wij spraken haar voor de uitvoering. Een getuigenis.

Waarom spraken jullie Maarten Van Ingelgem aan voor het schrijven van de compositie?

Sabine Haenebalcke: ‘Het is altijd mijn doel geweest nieuwe muziek een prominente plaats te geven in mijn concerten, zowel op piano als met koor en orkest. Met Altra Voce vond ik een partner voor wie het promoten van nieuwe muziek uit Vlaanderen ook belangrijk was. Zo gaven we in het verleden al compositieopdrachten aan o.a. Kurt Bikkembergs en Alain De Ley. Ik apprecieer kunstzinnigheid vooral wanneer er grondige vakkennis achter schuil gaat. Enkel dan overleeft kunst de tand des tijds. En zo ken ik Maarten, als een consciëntieus, getalenteerd muzikant. Van in het prille begin van Onvoltooid Landschap, lang voor er een titel was, laat staan een verhaal, hadden we Maarten al in gedachten.‘

 

Een compositie-opdracht als meerkorenproject. Jullie kozen niet meteen voor de eenvoudigste route.

Sabine Haenebalcke: ‘Bij compositieopdrachten in het verleden werkte Altra Voce vaak alleen. Om de universele vredes-gedachte te eren, hebben we er nu voor geopteerd om verschillende nationaliteiten en leeftijden te combineren. Aan meerkorenprojecten namen we vroeger al deel (Lille 3000, Festival Les Innattendues in Doornik, …) maar nog nooit op deze schaal. Niet alleen gaat het nu over 11 koren, de koren zijn bovendien in 4 groepen verdeeld: elke groep heeft een eigen identiteit en partij. Het is ook de eerste keer dat een project van deze omvang in eigen organisatie plaatsvindt. Het leeuwendeel van de zoektocht naar en de contacten met de buitenlandse koren gebeurt door vrijwilligers uit het koor. De tijdsbelasting daarvan is niet te onderschatten. ‘

Vier buitenlandse koren vinden en overtuigen om mee te zingen aan een onbekend werk van een onbekende componist is bovendien niet evident.

Sabine Haenebalcke: ‘Inderdaad. We hebben maandenlang gezocht naar de juiste buitenlandse partners. In eerste instantie was er veel interesse, maar vermits de muziek nog niet gecomponeerd was, konden we onze contacten weinig concreets vertellen. Door dit project promoten we Maartens muziek ook buiten Vlaanderen. In Vlaanderen is hij bekend, in het buitenland (nog) niet. De buitenlandse koren moesten bij manier van spreken een blanco cheque tekenen voor deelname. Gelukkig deden Ensemble Vocapella uit Duitsland en het Choeur Sorbonne Universités uit Parijs dat overtuigd wél. Later kregen we enthousiaste reacties uit Nederland met Maven Sings en uit het Verenigd Koninkrijk met Landmark Show Choir. Het spreekt voor zicht dat ik vóór de eerste tutti-repetitie met al die koren apart repeteer in binnen-en buitenland.‘

Die buitenlandse koren, zelf Engelstalig, Franstalig en Duitstalig, zullen grote tekstdelen in het Nederlands zingen…

Sabine Haenebalcke: ‘Dat is een heuse uitdaging. Aanvankelijk hebben we de tekst gedeclameerd en als geluidsbestand opgestuurd. Maar om de prosodie zo zuiver mogelijk over te brengen, hebben we uiteindelijk verschillende partijen ingezongen. De toonhoogte en het ritme hebben immers een grote invloed op de uitspraak. In een vreemde taal is het vaak moeilijker dergelijke nuances zuiver te reproduceren. Er is een deel waarin driestemmig gerapt wordt. Oorspronkelijk zou dit door een Franstalig koor gezongen worden, maar we hebben er bewust voor gekozen een Nederlandstalige groep te engageren om deze tekst gebekt te krijgen. In het werk wordt niet alleen in het Nederlands gezongen, ook Frans, Engels en Duits komen aan bod, eveneens vanuit de universele gedachte van het werk. Zo kunnen wij ons op onze beurt laten adviseren door native speakers over de enige juiste uitspraak en hebben we een waardevolle wisselwerking op linguïstiek vlak gevonden. ‘

Een complexe organisatie voor een koor dat in het verleden wel deelnam aan tal van meerkorenprojecten, maar die nog niet zelf organiseerde. Jullie mogen trots zijn op het artistieke resultaat.

Sabine Haenebalcke: ‘Ik heb getwijfeld aan de goede afloop van dit project. Door verschillende omstandigheden is onze planning stevig naar achter opgeschoven. De novelle kwam later dan verwacht, de compositie kwam later dan verwacht, verschillende buitenlandse koren haakten om diverse redenen af, organisatorisch was het allemaal niet eenvoudig. Altra Voce is natuurlijk een koor en geen concertorganisatie, ….Maar nu, enkele weken voor de creatie, werk ik met vertrouwen naar een gezamenlijke apotheose op 20 en 21 december. Bij het lezen van de novelle van Annelies kreeg ik een krop in de keel, toen Maarten zijn muzikale invulling van bepaalde verhaalpassages toelichtte, kwam het haar op mijn armen recht. En de vrijwilligers uit het koor leveren knap organisatorisch werk. De eerste lezingen waren niet altijd eenvoudig omwille van de vele klankeffecten die gevraagd worden. Die effecten betekenen echter een grote versterking en ondersteuning van de verteller. Intussen zijn alle uitvoerders helemaal doordrongen van het verhaal en beleven we de muziek met volle goesting.’

Enthousiaste buitenlandse koren

Het Chœur Sorbonne Universités uit Parijs kijkt ook uit naar het project én naar zingen in een niet zo evidente taal. Ze stuurden een vriendelijke bericht, niet in het Frans zoals verwacht, maar in het Engels. Een van de zangers is immers een Amerikaanse uitwisselingsstudent. Om een wereldoorlog te herdenken brengt dit project dus echt de hele wereld samen in Kortrijk en Gent!

The members and leader of the Chœur Sorbonne Universités are honored to take part in the world premiere of Onvoltooid landschap in Belgium this December as part of a World War I commemoration. The process of organizing the trip over the past few months has been painless, thanks to the great kindness and efficiency of the coordinators. Only positive feelings remain as the choir looks forward to a few days spent in Belgium during the Christmas season. It will be a lovely backdrop for cultural exchanges with the other groups as well as bonding within the choir. The Sorbonne Universités singers are excited to work on this piece and find it quite pertinent to their future careers as musicologists and professional musicians. The opportunity to meet composer Maarten van Inglegem and discuss with him the composition process will be an inspiring and enlightening addition to their education. The combination of our Argentinian conductor, Ariel Alonso, and his choir, (whose members are a mix of French, Russian, Croatian, among others) all joined together to sing a Flemish piece, will facilitate wonderful linguistic, intergenerational and musical exchanges.

Dirigente Maddie Cordes van The Landmark Show Choir of Deal and Dover:

We were thrilled to be invited - the organisers were keen to secure a Dover choir because of our wartime links and due to the overseas choir’s arts funding travel, meals and accommodation will be provided for us all including our driver. Rehearsals have now started to learn the six choruses which we will sing together with Altra Voce, the other overseas choir as well as a children’s and youth choir. Most of the new work is in Flemish which will be a new challenge for us - we are really pleased that a number of Flemish speakers living in East Kent have offered to help us with ourpronunciation.

Dit artikel werd ook gepubliceerd in Stemband magazine #2. Abonneer je via www.koorenstem.be/tijdschrift.

Deel deze pagina

Reageer

Login of registreer om te kunnen reageren